گام 14
اصل نماز اوّل وقت و اقامه آن
یکی از تأکیدات اهل بیت علیهم السلام، تأکید بر اهمیت و احترام و اکرام نماز و خصوصاً اقامه نماز اول وقت بوده است و سیره آن بزرگواران در التزام عملی به این معنی، گواهی روشن بر اهمیتّ نماز اول وقت می باشد . حرم بانان و خدّام آستان قدس رضوی شایسته است با التزام عملی به این عبادت و فضاسازی مثبت، همه شرایط فیزیکی، تبلیغاتی و حتی آموزشی مورد نیاز اقامه نماز و نماز اول وقت را فراهم آورند، چرا که برای بسیاری از زائران و مجاوران، زیارت یک دوره آموزشی و یک فرصت طلایی برای آشنایی با دین و معنویت به شمار می آید و در صورت اعمال یک مدیریت فرهنگی صحیح بر حرم و ایجاد یک فضای نورانی و آماده برای اقامه نماز و نماز اوّل وقت، زائران اگر چه تا قبل از این نسبت به نماز بی اعتنا بوده باشند، تحت تأثیر این فضا قرار می گیرند و با سوغات معنوی نماز و نماز اوّل وقت برای خود و دیگران، به اوطانشان باز می گردند .
حضرت علی ابن موسی الرضا علیه السلام فرمودند:
(إنّ لکلّ صلاة ثلاثة أوقاتٍ أوّل و أوْسط و آخرٌ فأوّل الوقت رضوان الله و أوْسطه عفْوالله و آخره غفران الله و أوّل الوقت أفْضله…)
«برای نماز سه وقت است: اول و وسط و آخر. خواندن نماز در اول وقت خشنودی خدا و در وسط آن عفو پروردگار و در آخر وقت غفران و آمرزش الهی است و بهترین اوقات نماز ،اول وقت است».
علاوه بر این سخن دقت در سیره عملی امام رضا علیه السلام اهمیت و ارزش اقامه نماز اوْل وقت را دو چندان می سازد .
از ابراهیم نقل شده که میگوید: در خدمت امام رضا علیه السلام برای استقبال بعضی از آل ابوطالب بیرون شدیم. قدری که رفتیم وقت نماز شد. حضرت از مرکب پیاده شدند و نزدیک عمارتی آماده نماز شدند و به من فرمودند، اذان بگو! عرض کردم: قدری صبر کنید تا اصحاب برسند. فرمودند:
(غفرالله لک، لا تؤخّرنّ صلوًةً عن اوّل وقتها إلی آخر وقتها من غیر علةٍ، علیک أبدا بأوّل الوقت فأذّنْت وصلّینا).
(خداوند تو را بیامرًزًد. نماز را بی جهت از اول وقت به تأخیر مینداز و بر تو باد همیشه به نماز اوّل وقت پس من اذان گفتم و با آن حضرت در اوّل وقت نماز خواندیم).
علامه مجلسی می فرماید: «این حدیث دلالت دارد بر اینکه سزاوار نیست که برای شرکت دیگران در نماز جماعت ،نماز را از اول وقت به تأخیر انداخت».
حسن بن محمد نوفلی میگوید: هنگامی که امام رضا علیه السلام به بلاد مأمون رسید، مأمون به وزیرش فضل ابن سهل دستور داد تا مجلسی تشکیل دهد که در آن دانشمندان و بزرگان ادیان مانند جاثلیق رئیس نصاری، رأس الجالوت بزرگ یهود، هربز اکبر سرکرده آتش پرستان و بزرگان زرتشت، نسطاس رومی و دیگر متکلمین جمع شوند تا با حضرت رضا علیه السلام مناظره و گفتگو کنند. وزیر طبق دستور خلیفه از آنها دعوت کرد ،هنگامی که آنها حاضر شدند، حضرت رضا علیه السلام نیز دعوت مأمون را پذیرفت… امام با یکایک آنها وارد بحث گردید اهل انجیل را با انجیل خودشان و اهل تورات را با تورات خودشان مغلوب و مجاب فرمود تا اینکه یکی پس از دیگری در برابر حضرت تسلیم شدند، آنگاه حضرت رضا علیه السلام فرمود ،ای مردم اگر کسی در میان شما مخالف اسلام است سؤال کند و بدون شرم و خجالت بپرسد. عمران صابی که یکی از متکلّمین زبردست بود از جا بلند شد و عرض کرد: ای عالم بزرگوار! اگر پیشنهاد سؤال نمی کردی چیزی نمی گفتم .امّا من کوفه و بصره و شام و جزیره را زیرپا گذاشته ام و با دانشمندان و عقیده شناسان زیادی بحث کرده ام، کسی را ندیده ام که وحدانیت و یکتایی خدا را ثابت کند، اکنون اجازه میفرمایی از شما سؤال کنم؟ حضرت رضا علیه السلام فرمود: اگر در میان این جمع عمران صابی وجود داشته باشد تو همانی .عرض کرد، آری! عمران منم! فرمود سؤال کن! عمران شروع کرد به سوال و امام نیز پاسخ می فرمودند. این مناظره ادامه داشت تا وقت نماز رسید .
«ثمّ التفت إلی المأمون: فقال: الصلوة قد حضرتْ» پس حضرت رضا علیه السلام رو به مأمون کردند و فرمودند: وقت نماز است .فقال عمران: «یا سیدی لا تقطع علی مسئلتی فقد رقّ قلبی.» عمران عرض کرد: ای مولای من! بحث و سخن مرا قطع مفرمائید، قلبم رقیق شده (و آماده پذیرفتن حق شده ام)امام فرمودند: نصلّی و نعود، فنهض و نهض المأمون. نماز می خوانیم و برمی گردیم. آنگاه امام برخاستند و مأمون نیز برخاست .
پس از ادامه فریضه و خواندن نماز، عمران را طلبید و دو مرتبه بحث شروع شد…
اصل نماز اوّل وقت و اقامه آن
یکی از تأکیدات اهل بیت علیهم السلام، تأکید بر اهمیت و احترام و اکرام نماز و خصوصاً اقامه نماز اول وقت بوده است و سیره آن بزرگواران در التزام عملی به این معنی، گواهی روشن بر اهمیتّ نماز اول وقت می باشد . حرم بانان و خدّام آستان قدس رضوی شایسته است با التزام عملی به این عبادت و فضاسازی مثبت، همه شرایط فیزیکی، تبلیغاتی و حتی آموزشی مورد نیاز اقامه نماز و نماز اول وقت را فراهم آورند، چرا که برای بسیاری از زائران و مجاوران، زیارت یک دوره آموزشی و یک فرصت طلایی برای آشنایی با دین و معنویت به شمار می آید و در صورت اعمال یک مدیریت فرهنگی صحیح بر حرم و ایجاد یک فضای نورانی و آماده برای اقامه نماز و نماز اوّل وقت، زائران اگر چه تا قبل از این نسبت به نماز بی اعتنا بوده باشند، تحت تأثیر این فضا قرار می گیرند و با سوغات معنوی نماز و نماز اوّل وقت برای خود و دیگران، به اوطانشان باز می گردند .
حضرت علی ابن موسی الرضا علیه السلام فرمودند:
(إنّ لکلّ صلاة ثلاثة أوقاتٍ أوّل و أوْسط و آخرٌ فأوّل الوقت رضوان الله و أوْسطه عفْوالله و آخره غفران الله و أوّل الوقت أفْضله…)
«برای نماز سه وقت است: اول و وسط و آخر. خواندن نماز در اول وقت خشنودی خدا و در وسط آن عفو پروردگار و در آخر وقت غفران و آمرزش الهی است و بهترین اوقات نماز ،اول وقت است».
علاوه بر این سخن دقت در سیره عملی امام رضا علیه السلام اهمیت و ارزش اقامه نماز اوْل وقت را دو چندان می سازد .
از ابراهیم نقل شده که میگوید: در خدمت امام رضا علیه السلام برای استقبال بعضی از آل ابوطالب بیرون شدیم. قدری که رفتیم وقت نماز شد. حضرت از مرکب پیاده شدند و نزدیک عمارتی آماده نماز شدند و به من فرمودند، اذان بگو! عرض کردم: قدری صبر کنید تا اصحاب برسند. فرمودند:
(غفرالله لک، لا تؤخّرنّ صلوًةً عن اوّل وقتها إلی آخر وقتها من غیر علةٍ، علیک أبدا بأوّل الوقت فأذّنْت وصلّینا).
(خداوند تو را بیامرًزًد. نماز را بی جهت از اول وقت به تأخیر مینداز و بر تو باد همیشه به نماز اوّل وقت پس من اذان گفتم و با آن حضرت در اوّل وقت نماز خواندیم).
علامه مجلسی می فرماید: «این حدیث دلالت دارد بر اینکه سزاوار نیست که برای شرکت دیگران در نماز جماعت ،نماز را از اول وقت به تأخیر انداخت».
حسن بن محمد نوفلی میگوید: هنگامی که امام رضا علیه السلام به بلاد مأمون رسید، مأمون به وزیرش فضل ابن سهل دستور داد تا مجلسی تشکیل دهد که در آن دانشمندان و بزرگان ادیان مانند جاثلیق رئیس نصاری، رأس الجالوت بزرگ یهود، هربز اکبر سرکرده آتش پرستان و بزرگان زرتشت، نسطاس رومی و دیگر متکلمین جمع شوند تا با حضرت رضا علیه السلام مناظره و گفتگو کنند. وزیر طبق دستور خلیفه از آنها دعوت کرد ،هنگامی که آنها حاضر شدند، حضرت رضا علیه السلام نیز دعوت مأمون را پذیرفت… امام با یکایک آنها وارد بحث گردید اهل انجیل را با انجیل خودشان و اهل تورات را با تورات خودشان مغلوب و مجاب فرمود تا اینکه یکی پس از دیگری در برابر حضرت تسلیم شدند، آنگاه حضرت رضا علیه السلام فرمود ،ای مردم اگر کسی در میان شما مخالف اسلام است سؤال کند و بدون شرم و خجالت بپرسد. عمران صابی که یکی از متکلّمین زبردست بود از جا بلند شد و عرض کرد: ای عالم بزرگوار! اگر پیشنهاد سؤال نمی کردی چیزی نمی گفتم .امّا من کوفه و بصره و شام و جزیره را زیرپا گذاشته ام و با دانشمندان و عقیده شناسان زیادی بحث کرده ام، کسی را ندیده ام که وحدانیت و یکتایی خدا را ثابت کند، اکنون اجازه میفرمایی از شما سؤال کنم؟ حضرت رضا علیه السلام فرمود: اگر در میان این جمع عمران صابی وجود داشته باشد تو همانی .عرض کرد، آری! عمران منم! فرمود سؤال کن! عمران شروع کرد به سوال و امام نیز پاسخ می فرمودند. این مناظره ادامه داشت تا وقت نماز رسید .
«ثمّ التفت إلی المأمون: فقال: الصلوة قد حضرتْ» پس حضرت رضا علیه السلام رو به مأمون کردند و فرمودند: وقت نماز است .فقال عمران: «یا سیدی لا تقطع علی مسئلتی فقد رقّ قلبی.» عمران عرض کرد: ای مولای من! بحث و سخن مرا قطع مفرمائید، قلبم رقیق شده (و آماده پذیرفتن حق شده ام)امام فرمودند: نصلّی و نعود، فنهض و نهض المأمون. نماز می خوانیم و برمی گردیم. آنگاه امام برخاستند و مأمون نیز برخاست .
پس از ادامه فریضه و خواندن نماز، عمران را طلبید و دو مرتبه بحث شروع شد…
